Presbyopie

Wat is presbyopie?

Presbyopie, beter bekend als ouderdomsverziendheid, is een natuurlijke en onvermijdelijke verslechtering van het gezichtsvermogen die meestal optreedt na het 40e levensjaar. Het probleem ontstaat wanneer de ooglens geleidelijk aan elasticiteit verliest, een verandering die veroorzaakt wordt door het natuurlijke verouderingsproces. Deze afname van de elasticiteit vermindert het vermogen van het oog om scherp te stellen op voorwerpen op korte afstand, waardoor het zicht dichtbij wazig wordt.

De term 'presbyopie' komt uit het Grieks, waarbij 'presbys' voor 'oud', en 'opsis' voor 'zien' staat. Het is belangrijk om te begrijpen dat presbyopie geen medische aandoening is, maar een leeftijdsgerelateerde verandering die iedereen treft. In tegenstelling tot bijziendheid of verziendheid, aandoeningen die te wijten zijn aan de vorm van het oog, is presbyopie een gevolg van het verouderingsproces van de ooglens zelf.

Naarmate we ouder worden, verliest de lens zijn flexibiliteit, waardoor deze niet meer voldoende boller of vlakker kan worden om de lichtstralen correct op het netvlies te laten samenvallen. Dit proces leidt tot moeilijkheden bij het lezen of andere activiteiten waarbij goed zicht op korte afstand vereist is. Meestal merken mensen rond hun 40e dat ze boeken, menu's en beeldschermen verder weg moeten houden, om de woorden duidelijk te kunnen zien.

Hoewel presbyopie een natuurlijk onderdeel van het ouder worden is, zijn er talloze manieren om de kwaliteit van het gezichtsvermogen te verbeteren en de effecten van deze verandering te minimaliseren. Het is daarbij belangrijk om de visuele en andere hulpmiddelen aan te passen.

Inhoudsopgave

• Symptomen van ouderdomsverziendheid
• Behandelingsmogelijkheden van ouderdomsverziendheid
• Tips voor het dagelijks leven
• Afsluitend: adviezen bij presbyopie

Symptomen van ouderdomsverziendheid

Presbyopie wordt gekenmerkt door een aantal symptomen die meestal vanaf middelbare leeftijd optreden. De meest voorkomende symptomen zijn:

1. Moeilijkheden bij het lezen van kleine letters: mensen merken vaak dat ze boeken, kranten of smartphoneschermen verder weg moeten houden om de tekst nog goed te kunnen lezen.
2. Vermoeide ogen: langdurig scherpstellen op voorwerpen dichtbij leidt vaak tot snel vermoeid rakende ogen.
3. Problemen bij slechte lichtomstandigheden: lezen of werken bij weinig licht wordt steeds moeilijker.
4. Hoofdpijn: vooral na activiteiten waarbij intensief van dichtbij wordt gekeken, kan hoofdpijn ontstaan.

Deze symptomen treden op omdat de ooglens niet meer voldoende bol kan worden om voorwerpen dichtbij scherp te stellen. Presbyopie wordt meestal bij routinematig oogonderzoek vastgesteld, vaak na klachten bij het zien dichtbij. Een opticien of optometrist kan een eenvoudige ogentest uitvoeren om te bepalen of er presbyopie aanwezig is en in welke mate.

Naast bovenstaande symptomen kunnen bij presbyopie ook nevensymptomen of gerelateerde problemen bij het zien optreden. Daartoe behoren:

Verhoogde gevoeligheid voor licht: sommige mensen ervaren een verhoogde gevoeligheid voor fel licht of schittering.

Veranderingen in gezichtsscherpte op verschillende afstanden: naast problemen met dichtbij zien kunnen er ook veranderingen in de gezichtsscherpte op afstand optreden, met name wanneer er al sprake is van een andere beperking in het zien, zoals bijziendheid of verziendheid.

Aanpassingsmoeilijkheden bij het wisselen tussen verschillende kijkafstanden: bijvoorbeeld bij het wisselen tussen een boek lezen en televisiekijken.

Behandelingsmogelijkheden van ouderdomsverziendheid

De behandeling van presbyopie is voornamelijk gericht op het verbeteren van het zien nabij, waarbij verschillende soorten visuele hulpmiddelen een belangrijke rol spelen. Een veelgebruikte methode is een bril met speciale glazen. Daartoe behoren enkelvoudige glazen, die vooral geschikt zijn voor mensen die verder geen problemen met hun zicht hebben. Er zijn ook bifocale of trifocale glazen die meerdere afstanden in het zien ondersteunen en daarmee zowel het zicht dichtbij als op afstand verbeteren. Een andere optie zijn multifocale brillenglazen, die voor een naadloze overgang tussen verschillende kijkafstanden zorgen.

Naast brillen zijn er ook speciale multifocale contactlenzen, die op dezelfde manier werken als multifocale brillenglazen en het voordeel hebben dat ze corrigeren, zonder dat anderen iets aan je zien. Een andere optie voor de behandeling van presbyopie zijn chirurgische ingrepen zoals LASIK of lensimplantaten. Deze methoden zijn geavanceerd, maar brengen ook hogere kosten en potentiële risico's met zich mee. Bij de keuze voor de juiste behandelingsmethode moeten daarom alle voor- en nadelen zorgvuldig worden afgewogen.

Presbyopie: tips voor het dagelijks leven

Mensen met presbyopie kunnen verschillende praktische maatregelen nemen om hun dagelijkse leven gemakkelijker te maken en de kwaliteit van hun gezichtsvermogen te behouden.

Geschikte verlichting: zorg voor voldoende licht bij het lezen of bij andere activiteiten waarbij je van dichtbij moet kijken. Goede verlichting vermindert vermoeide ogen en verbetert het zicht.

Grotere letters in boeken en op schermen: lees boeken met een grotere letter en stel grotere lettertypes in op digitale apparaten. Een grotere monitor of beeldschermvergrotingssoftware kan ook nuttig zijn.

Regelmatige pauzes: als je langere tijd dichtbij moet kijken voor lezen of werk, moet je je ogen regelmatig rust gunnen. De 20-20-20-regel kan hierbij van pas komen: elke 20 minuten een pauze van 20 seconden nemen en kijken naar iets op 20 feet (ca. 6 meter) afstand.

Ergonomische werkomgeving: zorg ervoor dat je werkplek ergonomisch is ingericht. De juiste hoogte en afstand van het scherm kunnen van groot belang zijn.

Regelmatig op oogcontrole: het is belangrijk om regelmatig je ogen te laten controleren. Daarbij kunnen visuele hulpmiddelen worden gecorrigeerd, maar kunnen ook oogproblemen tijdig worden opgemerkt.

Aanpassing van de levensstijl: een gezonde voeding, niet roken en bescherming van de ogen tegen overmatige uv-straling dragen bij tot de algemene gezondheid van de ogen.

Gebruik van hulpmiddelen: er zijn diverse hulpmiddelen zoals loepen of speciale apps voor smartphones om gemakkelijker te kunnen lezen.

Training van het zicht: bepaalde oefeningen kunnen helpen om de flexibiliteit van de ogen te behouden en te verbeteren. Een opticien of optometrist kan hierover advies geven.

Deze tips zouden moeten helpen om beter om te gaan met de uitdagingen die presbyopie met zich meebrengt en de levenskwaliteit te behouden. Het is belangrijk dat je rekening houdt met jouw specifieke omstandigheden en met wat jij nodig hebt. Vraag indien nodig om advies.

Conclusie: de adviezen bij presbyopie

Bij de eerste tekenen van presbyopie is het raadzaam om een opticien of optometrist te bezoeken. Die kan je zicht controleren en eventueel corrigeren. Let op een evenwichtige voeding en een gezonde levensstijl, omdat deze factoren een positieve invloed kunnen hebben op de gezondheid van je ogen. Las regelmatig pauzes in als je op korte afstand moet kijken. Zo voorkom je vermoeide ogen. Maak gebruik van visuele hulpmiddelen om de kwaliteit van het zicht te verbeteren. Zo maak je je dagelijkse leven gemakkelijker. Tot slot is het belangrijk om je aan te passen aan de veranderingen en open te staan voor nieuwe oplossingen die het gemakkelijker maken om van dichtbij te zien.

Veelgestelde vragen

Wat kan ik doen tegen ouderdomsverziendheid?

Om zo goed mogelijk met ouderdomsverziendheid (presbyopie) om te gaan, is het raadzaam om regelmatig op oogcontrole te gaan, en geschikte visuele hulpmiddelen zoals multifocale brillen of multifocale contactlenzen te gebruiken. Het is ook nuttig om de werk- en leesomgeving aan te passen, bijvoorbeeld door betere verlichting en ergonomische aanpassingen, om je ogen zo min mogelijk te belasten. Gezonde leefgewoonten en oogoefeningen kunnen ook helpen om het visuele comfort te verbeteren.

Wat betekenen hyperopie, astigmatisme en presbyopie?

• Presbyopie, ook wel ouderdomsverziendheid genoemd, is een leeftijdsgerelateerde oogverandering die meestal vanaf middelbare leeftijd optreedt. Hierdoor kan de ooglens niet meer voldoende vervormen om scherp te stellen op voorwerpen dichtbij, wat leidt tot problemen bij het lezen en bekijken van close-up-beelden.
• Astigmatisme is een andere vorm van slechtziendheid waarbij het hoornvlies of de ooglens onregelmatig gevormd is. Dit leidt tot vervormd of wazig zicht, zowel dichtbij als op afstand.
• Hyperopie, ook wel verziendheid genoemd, is een oogafwijking waarbij het oog moeite heeft om voorwerpen dichtbij scherp te zien. Dit komt doordat het licht achter het netvlies valt in plaats van er direct op.
• Myopie, ook wel bijziendheid genoemd, is een vorm van verminderd zien waarbij het oog moeite heeft om objecten in de verte duidelijk te zien omdat het binnenkomende licht niet goed op het netvlies valt, maar ervóór wordt gebroken.